Konserwacja ornatu białego z klasztoru oo. Paulinów na Jasnej Górze; nr inw. CMC TK 106 (I poł. XVIII w.)

Promotor:
prof. Helena Hryszko

Pracownia Konserwacji i Restauracji Tkanin Zabytkowych

> Monika Koc

Studia w Katedrze Konserwacji i Restauracji Tkanin podjęłam z powodu ogromnego zaciekawienia zabytkami tekstylnymi i głębokiej potrzeby opieki nad nimi. Konserwacja tkanin jest niezwykle odpowiedzialnym i ważnym zadaniem, wymagającym gruntownego przygotowania zawodowego. Konserwacja jest dla mnie nie tylko zawodem, ale również pasją. Moje zawodowe zainteresowania to historia tkanin, kostiumologia oraz wzornictwo. Szczególnie interesuje mnie hafciarstwo, kobiernictwo oraz farbiarstwo. Fascynuje mnie przekształcanie zabytków tekstylnych i zachowywanie ich w formie innej niż pierwotna. Moim zdaniem określenie pierwotnego kształtu tych obiektów jest niezwykle ważne i cenne nie tylko dla historii tkanin, ale i dla całej historii sztuki. Idea, która mi zawsze przyświeca podczas prac konserwatorskich, to minimalna inwazyjność w strukturę dzieła, ograniczenie do zabiegów koniecznych dla jego ratowania i postępowanie według zasad etyki konserwatorskiej. Uważam, że konserwator, oprócz koniecznej wiedzy z dziedziny techniki, technologii i historii tkanin, powinien posiadać rozwinięty zmysł estetyczny. Autorytetem w dziedzinie konserwacji tkanin jest dla mnie prof. Helena Hryszko, pod której kierunkiem miałam zaszczyt studiować.
Interesuję się również historią plakatu, sztuką dawną i współczesną, wzornictwem przemysłowym oraz jubilerstwem. Unikatowa wiedza z historii, techniki i technologii tkanin jest dla mnie niewyczerpanym źródłem inspiracji do działań twórczych, dającym możliwość przetransponowania dawnych rozwiązań technicznych na współczesny język sztuki.

> prof. Helena Hryszko

Przedmiotem pracy magisterskiej Moniki Koc jest osiemnastowieczny ornat
(nr inw. CMC TK 106) ze Skarbca klasztoru oo. Paulinów na Jasnej Górze w Częstochowie. Ornat należy do kompletu szat liturgicznych, w którego skład wchodzą jeszcze dwie dalmatyki i kapa. Komplet był skomponowany z 79 fragmentów tkaniny zdobionej haftem przedstawiającym żaglowce, architekturę i ornamenty roślinne. Charakter dekoracji hafciarskiej wskazywał na pochodzenie fragmentów z obiektu świeckiego, złożonego jako wotum.
Praca magisterska składa się z trzech zasadniczych części: konserwacji ornatu, analizy dekoracji ornamentalnej całego kompletu oraz pracy teoretycznej zatytułowanej Próba rekonstrukcji pierwotnego kształtu obiektu o charakterze świeckim zachowanego w komplecie szat liturgicznych na Jasnej Górze, napisanej pod kierunkiem prof. Jakuba Pokory.
Konserwacja ornatu obejmowała 54 różnorodne czynności, podzielone na trzy główne etapy. Wszystkie czynności wymagały wielu różnorodnych umiejętności, a ich wykonanie – dużej staranności i cierpliwości. Dokumentacja prac konserwatorskich opracowana jest na 159 stronach. 57 ilustracji rysunkowych i fotografie makroskopowe zamieszczone w tekście oraz 44 zdjęcia w dokumentacji fotograficznej znakomicie ilustrują przebieg prac konserwatorskich i przyczyniają się
do większej przejrzystości opisów.
Najbardziej interesującą częścią pracy magisterskiej jest analiza dekoracji ornamentalnej, identyfikacja obiektu, z którego skomponowano komplet paramentów liturgicznych, określenie jego pierwotnego kształtu, wymiarów, kompozycji ornamentalnej, a tym samym jego funkcji. W trakcie prac analitycznych magistrantka wykorzystała możliwości grafiki komputerowej. Rezultaty prac analitycznych oraz próbę rekonstrukcji Monika Koc przedstawiła w czytelny i atrakcyjny sposób.
Praca magisterska uzyskała ocenę bardzo dobrą.